Giriş
Birçoğu askerî darbelerle kurulan ve başlarında da ordu subayların bulunduğu otoriter rejimlerin birçok farklı türü vardır. Afrika ülkelerinde iktidarın kullanımı, örgütlenmesi, toplumla bağlantı kurma yolları, iktidarı destekleyen inanç sistemlerinin mahiyeti ve farklı etnik toplumları içerisinde barındıran “vatandaş”ın oynadığı rol büyük önem arz etmektedir. Afrika ülkelerinin bağımsızlıklarını elde ettikten sonraki süreçte devlet sistemlerini etkileyen en temel etken, askerî darbeler olmuştur. Bu çalışmadaki temel vurgu, Afrika’da bağımsızlık sonrası mobilize edici otoriter rejimlerin kurdukları tek-parti sistemlerinin, zaman içerisinde ülkede yaşanan askeri darbeler sonucu oluşan askerî bürokratik rejimlerin güdümüne girdiği tezidir. Bu yüzden bu çalışmada, bağımsızlık-sonrası mobilize edici otoriter rejimler ile bürokratik-askerî otoriter rejimlerin konumuzla alakalı yönleri de ele alınacaktır. Ayrıca Nijerya ve Nijer’in çağdaş devletleşme süreçlerine etki eden askerî darbeler süreci, geçmişten günümüze uzanan tarihî bir perspektifle ayrı başlıklar altında ele alınacak, akabinde müstakil bir başlık altında mukayesesi yapılarak bu ülkelerin sahip oldukları siyasal sistemlerin, bu rejim türlerinin hangi özelliklerini taşıdığı tespit edilmeye çalışılacaktır. Bilhassa Afrika’daki ülkelerin kaderini olumsuz yönde etkileyen ve karmaşık bir yapıya sahip olan askeri darbe girişimlerinin, bu iki ülkenin rejimlerine olan etkisi irdelenecektir. Bu darbe süreçleri ve sonrasında yaşanan siyasal tecrübelerin değerlendirilmesinde ise şu otoriter rejim tanımlamaları esas alınacaktır:
“Bürokratik-Askerî Otoriter Rejimler: Subaylarla bürokratların tek başlarına olmamakla birlikte üstünlük taşıdıkları bir koalisyonun hükümete hâkim olduğu, belirli bir ideolojiye bağlanmaksızın diğer grupları yönetime kattığı veya dışarıda bıraktığı bürokratik zihniyet sınırları içinde pragmatik bir biçimde hareket ettiği, tek bir kitle partisi yaratmadığı veya böyle bir partinin hâkim rol oynamasına izin vermediği rejimlerdir (Linz, 2012: 195).”
“Mobilize Edici Otoriter Rejimler: Sömürge yönetiminden bağımsızlığını kazanan, ya da yabancı bağımlılığa karşı başkaldıran devletlerde ortaya çıkan rejimlerdir (Linz, 2012: 253).”
Bu raporun tamamına ulaşmak için tıklayınız.
