İslâmî İlimler Araştırma Vakfı (İSAV), İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve Afrika Araştırmacıları Derneği (AFAM)’nin birlikte düzenledikleri “Afrika’da İslamiyet: Dünü, Bugünü, Yarını” başlıklı Milletlerarası İlmî Toplantı 22-23 Nisan 2017 günlerinde İstanbul Topkapı Oteli’nde başarıyla gerçekleştirilmiştir.
1969 yılındaki kuruluşundan bugüne kadar onlarca milli ve milletlerarası ilmî toplantılara ev sahipliği yapan İslâmî İlimler Araştırma Vakfı bu defa son yıllarda dünya gündeminde sıkça yer alan Afrika’da İslamiyet konusunu Milletlerarası İlmî Toplantısı için gündem olarak belirledi. Bu kıtada İslam’ın yayılışı, Osmanlı Devleti ile 400 yıl süren yakın münasebetleri, halen tüm İslam dünyasının Asya’dan sonra en kalabalık Müslüman nüfusunu barındıran kıta olması dolayısıyla gelecekte de oynayacağı etkinliği özellikle ilmî çevrelerde merak edilmektedir. Bu sempozyum vesilesiyle Afrika’nın farklı ülkelerinden gelen tebliğciler tarafından bu konu, tartışmalı ilmi toplantı konseptinde ele alınmıştır.
Sömürgecilik öncesi dönemde kıta yerlisi devletlerin tamamına yakını Müslümanlar tarafından idare ediliyorlardı. Osmanlı Devleti 16. yüzyılın başında kıtanın kuzeyi ve doğusunda Avrupalıların ilk sömürgeci hamlelerini durdurdu. Ardından buraları doğrudan idare etmeye başladı. Mısır, Trablusgarp (Libya), Tunus, Cezayir ve Habeş isimli 5 ayrı eyaleti ile 30 milyon km2’lik neredeyse üçte birini kaplayan alanını idare etmesi;
Fas, Mali, Func (Sudan), Zengibar (Tanzanya), Kânim-Bornu (Çad-Nijerya) ve Harar (Etiyopya) gibi Müslümanların kendi yerel idareleri ile dostane ilişkileri geliştirmesi;
Güney Afrika, Madagaskar, Moritus ve Mozambik gibi Müslümanların azınlık olarak yaşadıkları yerlerdeki dindaşları ile kurduğu irtibatları henüz aydınlatılmış değildir. Bu açıdan gerçekleştirilen uluslararası sempozyum aracılığıyla farklı bir perspektifle Afrika’nın gerçek sahipleri tarafından bu kadim birliktelik gün yüzüne çıkarılmıştır.
Avrupalıların Papalık öncülüğünde Katolikler adına, Protestan ve diğer kilise çevrelerinin de dahil olmasıyla tüm misyonerlik faaliyetleri sömürgecilik öncesi adeta kıtaya abanmış ve halen devam eden yoğun çalışmaları ile bir anda Hıristiyanlığın en etkin alanları arasına dahil edilmiş ve etmeye de devam etmektedir.
Bir taraftan din üzerinden sömürgeci yayılma, diğer taraftan Selefilik adı altındaki yeni yıkıcı akımların kıtada giderek taraftar bulması, İran’ın Şiiliğe yeni alan açmak için Afrika’yı seçmesi buradaki Müslümanlığının bugünü kadar yarınını da yakından ilgilendirmektedir. 700 milyondan fazla Müslümanın yaşadığı kıtada üç beş terör örgütünün çoğu yabancı devletlerin kontrolündeki silahlı ve kimi zaman katliama varan girişimlerinin arkasında yatan temel sebepler yeni sömürgecilerin müdahalelerine zemin hazırlamaktır. İslam adına yaptıklarını iddia ettikleri vahşet ile en çok zararı da Müslümanlara verdikleri davranışları hiçbir şekilde tasvip edilmemektedir.
Bugün Afrika Müslümanlığı yalnız değil, bilakis büyük bir güçtür. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın 57’i üye ülkesinden 27’si Afrika’dadır. BM’de de en güçlü grubu 54 Afrika ülkesi oluşturmaktadır. 2005’ten beri ise Türkiye’nin Afrika ile ilişkileri yeni bir sürece girmiş ve hızla ilerlemektedir.
Afrika’da İslamiyet Milletlerarası İlmî Toplantısı’nın Açılış Oturumu’na İSAV Başkanı Prof. Dr. Ali ÖZEK, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. İhsan KARAMAN ve Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ’i temsilen Doç. Dr. Enver ARPA katılmışlardır. Afrika’da İslamiyet’in yayılması, başlangıçtan itibaren kurulan Müslüman devletler, Osmanlı Devleti’nin bu kıtadaki ilişkileri, günümüz Müslüman toplumlar ve bunların gelecekleri için şimdiden yapılan çalışmalar açılış ile birlikte toplam 10 ayrı oturumda ele alınmıştır. Katılımcıların çoğunluğunu Afrikalı akademisyenler ve Müslüman toplum temsilcileri oluştururken Türkiye, Avrupa ile ABD’den gelecek akademisyenlerle birlikte toplam 36 katılımcı tebliğ sunmuşlardır. İSAV’ın AFAM ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi ile düzenlediği bu uluslararası sempozyum, ülkemizde Afrika’ya ilgi duyan akademisyenler ve Türkiye’de okuyan Afrikalı lisans ve lisansüstü öğrenciler tarafından yoğun ilgiyle takip edilmiştir ve en geç üç ay içerisinde tüm tebliğler kitaplaştırılarak ilim alemine sunulacaktır. Daha nice başarılı ilmi faaliyetlerde buluşmayı ümit eder, ilginiz için teşekkür ederiz.
(AFAM) Kurucu Başkanı, E. Büyükelçi
Prof. Dr. Ahmet KAVAS
Metnin tamamını okumak için lütfen buraya tıklayınız.
